Prostat kanseri erkeklerde 40 yaşından evvel az görülürken, 50 yaş sonrasını daha çok etkiliyor. Yapılan çalışmalara nazaran 80 yaş üzerinde her iki erkekten birinde prostat kanseri görülüyor ve hastalık erken periyotta teşhis edildiğinde tedavi talihi yüksek oluyor. Aile öyküsü varsa 40 yaşından sonra PSA kıymetlerinin denetim edilmesi büyük değer taşıyor. Üroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Murat Savaş, prostat kanseri ve tedavisi hakkında bilinmesi gerekenleri açıkladı.
Türkiye’de 100 Bin Erkekten 35’inde Görülüyor
Prostat kanseri dünyada çok yaygın bir kanser tipidir ve her yıl 1.5 -2 milyon şahsa teşhis konulmaktadır. Hayat uzunluğu bir erkekte ortaya çıkma oranı %16’dir ve gelişmiş ülkelerdeki erkekleri daha sık etkileyen bir hastalıktır. Genetik faktörler ve beslenme biçimi muhtemel nedenlerdendir. Amerika ve Kuzey Avrupa ülkeleri üzere gelişmiş ülkelerdeki erkeklerde, Asya ve Uzak Doğu ülkelerindeki erkeklere nazaran 40 kat daha fazla görülür. Türkiye’de yaklaşık risk 100 bin erkekte 35 prostat kanseri olayı olarak bildirilmektedir.
Prostat Kanserinde Risk Faktörleri Şöyle Sıralanabilir:
İleri yaşta olmak: Prostat kanseri görülme sıklığı 50 yaşından sonra artar. Ortalama teşhis yaşı 65 civarıdır.
Irk: Afrika kökenli, Batı’da yaşayan siyahi erkeklerde daha sık görülür.
Aile kıssası: Babada ve erkek kardeşte varsa risk 2 kat artar. Şayet ailede bir bireyde daha varsa risk bu kere 11 kata kadar yükselmektedir.
Uzun uzunluklu olmak: Prostat kanseri uzun uzunluklu erkeklerde daha fazla görülür. Büyüme hormonu kanser oluşum düzenekleriyle oynayan bir hormondur. İnsülin growth hormonuna uzun uzunluklu erkeklerin daha fazla maruz kalması nedeniyle daha sık görüldüğü varsayım edilmektedir.
Obezite: Doymamış yağlardan güçlü besin alımı prostat kanserine yer hazırlayabilmektedir.
Sigara kullanımı: Sigara içenlerde PSA düzeyi daha düşüktür. Bu nedenle sigara içenlerde PSA düzeyi düşük çıktığı için prostat kanseri atlanabilmektedir ve muhtemel teşhis gecikebilir.
Yüksek kalsiyum kullanımı: Günlük 1000-2000 mg üzerinde kalsiyum alımı olanlarda prostat kanseri çok daha fazla görülmüştür. Münasebetiyle çok süt ve süt eserlerinin tüketilmesi prostat kanseri riskini yükseltmektedir.
Prostat Kanserinin En önemli Semptomlarına Dikkat
Prostat kanseri ileri periyotlarına kadar hiçbir belirti vermeyebilir lakin sık görülen işaretler şöyle:
- Sık idrara çıkma
- İdrar tazyikinde azalma
- İdrar sonrası rahatlayamama
- İdrarda kan görülmesi
- İdrar yaparken yanma
- İleri periyotta böbrek yetmezliği
- Kemik ağrıları ve kırıkları
40 Yaşından Sonra Muayene Katiyen Gerekli
Eğer bir şahısta aile hikayesi varsa 40 yaşından sonra PSA takibi ve rektal muayene olması gerekir. Muayenede hedef, prostatın büyüklüğünden fazla prostatta kıvam değişikliğinin olup olmadığının denetim edilmesidir. Muayenede kuşku varsa evvel Multiparametrik Diffüzyon MR, ve sonrasında ultrason eşliğinde biyopsi alınarak prostat kanseri tanısı doğrulanır.
Erken Evrede Fark Edilmesi Çok Önemli
Prostat kanserinin evrelemesi yapıldıktan tedavi planlaması yapılır. Şayet erken evrede ve tümör prostatın dışına çıkmamışsa cerrahi yahut radyoterapi uygulanabilir. Prostatın içindeki lokalize tümörlerde ısı gücüyle tümör dokusu yok edilebilir. Benzeri formda kriyoablasyon ile tümör dokusu dondurularak yok edilir. Lakin bu iki tedavi prosedürü şimdi deneysel basamaktadır ve rutin pratikte çok az merkez ve doktor tarafından uygulanmaktadır. Kitlenin lenf üzere prostatın dışına taştığı farklı durumlarda radyoterapi, hormon ve ışın tedavisi üzere seçenekler hastaların durumuna nazaran tercih edilir.
Birçok Tedavi Disiplini Devreye Giriyor
Prostat kanseri şayet kemiklere ve başka organlara yayıldıysa hormon tedavisi yahut kemoterapi yapılır. Testosteron yani erkeklik hormonu prostat kanser hücrelerinin çoğalmasında faaldir. Bedende testosteron düzeyi hormon tedavileriyle düşürülür ve hastalığın ilerlemesi durdurulur. Bazen kemoterapi ile hastalık yavaşlatılabilir. Ayrıyeten prostat kanserinden ötürü böbrek yetmezliği, lokalize kemik lezyonları, spontan kemik kırıkları gelişebilir. Bu durumda radyoterapi ile lokalize bölgelere ışın tedavisi uygulanır.
Robotik Cerrahi İle 15 Kata Kadar Manzara Büyütülüyor
Robotik cerrahi ABD’de prostat kanserinin cerrahi tedavisinde kullanılan en yaygın sistemdir. Tam donanımlı merkezlerde ve bu bahiste tecrübeli üroloji uzmanları tarafından uygulanmalıdır. Prostat kanserinde robotik cerrahinin avantajları epeyce değerlidir. Sağlanan 3 boyutlu görüntüleme ve 15-10 kat manzara büyütme sayesinde çok dar bir alanda prostatın anatomisi net görülür. İdrar tutma sisteminde kıymetli olan anatomik yapıların ve ereksiyonu sağlayan hudutların korunması robotik cerrahi ile çok daha başarılı formda yapılabilmektedir. Açık cerrahi sonrasında hastalarda sonda daha uzun mühlet kalırken robotik cerrahide 3-5 günde sonda çekilmektedir. Bunun yanında ameliyat sonrası daha az ağrı kesici muhtaçlığı olmaktadır. Güzelleşme sürecinin kısalması günlük hayata daha süratli dönüşü sağlamaktadır.
Prostat Kanserinden Korunmak İçin Kıymetli Tavsiyeler
- Haftada 3 gün 2 saatten fazla spor yapın
- Günde 3 fincanı aşmayacak halde kahve tüketin
- Pişmiş domates, greyfurt, karpuz üzere likopenden güçlü besinler tüketin
- Beslenmenizde balığa sıkça yer verin
- D vitamini düzeylerinizi denetim ettirin
(BSHA)
Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı